[15-8] โส อปรภาเค อตฺตโน ปุพฺพกมฺมํ สริตฺวา โสมนสฺสชาโต ปุพฺพจริตาปทานํ ปกาเสนฺโต ปทุมุตฺตโร นาม ชิโนติอาทิมาหฯ ตตฺถ โอมตฺตนฺติ ลามกภาวํ นีจภาวํ ทุกฺขิตภาวํ วา น ปสฺสามิ น ชานามิ, น ทิฏฺฐปุพฺโพ มยา นีจภาโวติ อตฺโถฯ เสสํ ปากฏเมวาติฯ

สปริวาริยตฺเถรอปทานวณฺณนา สมตฺตาฯ

5. อุมาปุปฺผิยตฺเถรอปทานวณฺณนา

นิพฺพุเต โลกมหิเตติอาทิกํ อายสฺมโต อุมาปุปฺผิยตฺเถรสฺส อปทานํฯ อยมฺปิ ปุริมพุทฺเธสุ กตาธิกาโร ตตฺถ ตตฺถ ภเว วิวฏฺฏูปนิสฺสยานิ ปุญฺญานิ อุปจินนฺโต สิทฺธตฺถสฺส ภควโต กาเล กุลเคเห นิพฺพตฺโต วุทฺธิปฺปตฺโต ฆราวาสํ สณฺฐเปตฺวา วสนฺโต นิพฺพุตสฺส ภควโต เจติยมเห วตฺตมาเน อินฺทนีลมณิวณฺณํ อุมาปุปฺผํ คเหตฺวา ปูเชสิฯ โส เตน ปุญฺเญน สุคตีสุเยว สํสรนฺโต ทิพฺพมานุสสมฺปตฺติโย อนุภวิตฺวา อุปฺปนฺนุปฺปนฺนภเว พหุลํ นีลวณฺโณ ชาติสมฺปนฺโน วิภวสมฺปนฺโน อโหสิฯ โส อิมสฺมิํ พุทฺธุปฺปาเท วิภวสมฺปนฺเน เอกสฺมิํ กุลเคเห นิพฺพตฺโต วิญฺญุตํ ปตฺวา สทฺธาชาโต ปพฺพชิโต นจิรสฺเสว อรหตฺตํ ปาปุณิฯ

[21] โส ปุพฺพกมฺมํ สริตฺวา โสมนสฺสชาโต ปุพฺพจริตาปทานํ ปกาเสนฺโต นิพฺพุเต โลกมหิเตติอาทิ วุตฺตํฯ ตตฺถ โลกมหิเตติ โลเกหิ มหิโต ปูชิโตติ โลกมหิโต, ตสฺมิํ โลกมหิเต สิทฺธตฺถมฺหิ ภควติ ปรินิพฺพุเตติ สมฺพนฺโธฯ อาหุตีนํปฏิคฺคเหติ อาหุติโน วุจฺจนฺติ ปูชาสกฺการา, เตสํ อาหุตีนํ ปฏิคฺคเหตุํ อรหตีติ อาหุตีนํปฏิคฺคโห, อลุตฺตกิตนฺตสมาโส, ตสฺมิํ อาหุตีนํปฏิคฺคเห ภควติ ปรินิพฺพุเตติ อตฺโถฯ

[22] อุมาปุปฺผนฺติ อุทฺธมุทฺธํ นีลปภํ มุญฺจมานํ ปุปฺผติ วิกสตีติ อุมาปุปฺผํ, ตํ อุมาปุปฺผํ คเหตฺวา เจติเย ปูชํ อกาสินฺติ อตฺโถฯ เสสํ อุตฺตานตฺถเมวาติฯ

อุมาปุปฺผิยตฺเถรอปทานวณฺณนา สมตฺตาฯ

6. อนุเลปทายกตฺเถรอปทานวณฺณนา

อโนมทสฺสีมุนิโนติอาทิกํ อายสฺมโต อนุเลปทายกตฺเถรสฺส อปทานํฯ อยมฺปิ ปุริมพุทฺเธสุ กตาธิกาโร ตตฺถ ตตฺถ ภเว วิวฏฺฏูปนิสฺสยานิ ปุญฺญานิ อุปจินนฺโต อโนมทสฺสิสฺส ภควโต กาเล กุลเคเห นิพฺพตฺโต มหทฺธโน มหาโภโค ตสฺส ภควโต โพธิรุกฺขสฺส เวทิกาวลยํ กาเรตฺวา สุธากมฺมญฺจ กาเรตฺวา วาลุกสนฺถรณํ ททฺทฬฺหมานํ รชตวิมานมิว กาเรสิฯ โส เตน ปุญฺเญน สุขปฺปตฺโต อุปฺปนฺนุปฺปนฺนภเว รชตวิมานรชตเคหรชตปาสาเทสุ สุขมนุภวิตฺวา อิมสฺมิํ พุทฺธุปฺปาเท กุลเคเห นิพฺพตฺโต วิญฺญุตํ ปตฺวา สตฺถริ ปสนฺโน ปพฺพชิตฺวา วิปสฺสนมนุยุตฺโต นจิรสฺเสว อรหา อโหสิฯ

[26] โส อปรภาเค ‘‘กิํ นุ โข กุสลํ กตฺวา มยา อยํ วิเสโส อธิคโต’’ติ ปุพฺเพนิวาสานุสฺสติญาเณน ปฏิปาฏิยา อนุสฺสริตฺวา ปุพฺเพ กตกุสลํ ชานิตฺวา โสมนสฺสชาโต ปุพฺพจริตาปทานํ ปกาเสนฺโต อโนมทสฺสีมุนิโนติอาทิมาหฯ ตตฺถ อโนมํ อลามกํ ทสฺสนํ ทสฺสนียํ สรีรํ ยสฺส โส อโนมทสฺสี, ทฺวตฺติํสมหาปุริสลกฺขณอสีตานุพฺยญฺชนพฺยามปฺปภาสมุชฺชลวิราชิตสรีรตฺตา สุนฺทรทสฺสโนติ อตฺโถฯ สุธาย ปิณฺฑํ ทตฺวานาติ โพธิฆเร เวทิกาวลยํ กาเรตฺวา สกเล โพธิฆเร สุธาเลปนํ กตฺวาติ อตฺโถฯ ปาณิกมฺมํ อกาสหนฺติ สารกฏฺเฐน ผลกปาณิโย กตฺวา ตาหิ ปาณีหิ มฏฺฐกมฺมํ อกาสินฺติ อตฺโถฯ เสสํ สุวิญฺเญยฺยเมวาติฯ

อนุเลปทายกตฺเถรอปทานวณฺณนา สมตฺตาฯ